Dr. Betül Can
Sınavlarda Başarılı Olabilmek İçin Beş Bilimsel Adım

LGS, DGS, YKS, KPSS, ALES, YDS derken sınavlar hayatlarımızın vazgeçilmez bir parçası. Biri bitti derken diğeri başlamakta. Dolayısıyla bu süreçleri verimli yönetebilmek adına bilimsel makalelerden devşirilen aşağıdaki yöntemleri uygulamak bizi başarıya yaklaştıracaktır.
1. Ne Zaman ve Ne Kadar Çalışmalı?
Cevaplanması gereken ilk soru ne zaman ve ne kadar çalışmanız gerektiğidir.
Bu sorunun cevabı, ne kadar çok çalışırsanız o kadar iyi yapacağımızdır. Hazırlanmak yapacağımız mesai yani saat sayısı oldukça önemlidir. Yüzlerce saat çalışma her zaman daha azından, daha fazla başarılı sonuç getirecektir.
Ancak burada ortaya çıkan soru; sınırlı çalışma sürenizi tam olarak nasıl düzenlememiz gerektiğidir.
Kognitif bilim prensibini açısından olayı ele aldığımızda aralıklı çalışma karşımıza çıkıyor. Aralıklı çalışma üzerine bilimsel literatür, çalışma süresinin birden fazla ders zamanına yayılması durumunda tek ders zamanına sıkıştırılmaya göre daha verimli olduğunu açıkça göstermektedir. Bilgiye daha fazla maruz kalmak, zamanla ayrılmış, onları tek seferde bir araya getirmekten daha çok akılda kalmasını sağlayacaktır. Konuyla ilgili beyinde kurulan sinaptik bağlantılar kuvvetlenecektir ve uzun süreli hafızada bilgi depolanacaktır.
Bu nedenle, çalışmak istediğiniz konuları geniş zamanlara yaymalı. Örneğin bir ay, bu süre içinde eşit aralıklarla bu konuyu çalışmalı. Sınavdan hemen önce biraz daha fazla çalışmak doğaldır, ancak bilginin daha kalıcı olması için sınav öncesi yerine geniş aralıklarla çalışmak daha yüz güldürücü sonuçları beraberinde getirecektir.
Sonraki soru, her bir konun ne kadar çalışılacağıdır. Her bir konuyu (sorular veya problemler aracılığıyla) öğrendiğiniz andan sınav tarihinize kadar eşit aralıklarla en az beş kez çalışmayı hedeflemenizi tavsiye ederiz. Bu yaklaşım, bilgiyi daha kolaylıkla hatırlamanızı sağlayacaktır.
Sonuç olarak başarılı olabilmek için: Konuyu geniş zamanda eşit aralıklarla sınava kadar en az beş kez tekrar etmiş olun.
2. Ne Çalışmalı ve Nasıl Yapmalı?
Çalışma programımızı aralıklı programa göre belirledikten sonra şimdi çalışırken aslında ne yaptığımıza bakma zamanı.
Burası, çoğu öğrencinin etkili olduğunu düşündüğü şeyle gerçekte en çok işe yarayan şey arasında büyük bir uçurumun olduğu bir yerdir.
Psikolog Jeffrey Karpicke ve Janelle Blunt tarafından yapılan bir deneyde dört gruptan oluşan bir öğrenci denek grubu oluşturuldu. İlk grup bilgiyi bir kez gözden geçirdiler, ikinci grup bilgiyi birkaç kez tekrarlı gözden geçirdiler, üçüncü grup ise bilgileri serbest çağrışım yöntemiyle hatırlamaya çalıştılar son grupta kavram haritaları yöntemini kullandılar.
Peki bu yöntemlerden hangisi en iyisi sonucu verdi?
Denekler; bir kavram haritası çıkaran ve tekrar tekrar gözden geçirenler, en iyisini yapacaklarını düşündüler, serbest çağrışım yapanlar ise en kötüsünü bekliyordu.
Ancak sonuç beklenilen tam tersiydi. Öğrencilerin kendilerinin en düşük notları almayı beklemesine rağmen, serbest hatırlama diğer gruplardan çok daha iyi sonuç verdi.
Bu etki, kendini test etmenin, önemli bilgileri hafızadan almanız gerektiğini, ders kitabınıza atıfta bulunurken notları yeniden okumaktan veya diyagramlar oluşturmaktan daha iyi çalıştığını söylüyor.
Sonuç olarak konuyu ilk kez öğrendikten sonra, sonraki çalışmaların çoğunluğu kaynağa bakmadan bilgiyi yeniden üretmeye, bir problemi çözmeye veya bir fikri açıklamaya çalışarak hatırlanmaya çalışma şeklinde olmalıdır.
3. Ne Tarz Pratikler Yapmalı?
Sınavlara hazırlanırken ilk olarak o sınav sorularına benzeyen soruları çözmektir. Bu da geçmiş yılların sorularını çözmekten geçmektedir.
İkinci olarak çalışılan konularla ilgili bu sınavlara en yakın soru benzerliği üreten ders kitaplarını çalışmak ve test kitaplarını çözmektir.
Konuyla ilgili çalışılan kendi kendine oluşturulmuş soru cevap şeklinde ders notları oluşturma diğer bir yöntemdir. Kendi kendinize konuyu açıklamaya çalışıp daha sonra ne kadar doğru açıklayabildiğinizi kontrol edin.
Bu uygulama sırası aktarıma uygun işleme prensibidir. Yani yapılan çalışma ne kadar sınava çok benzerse çabalarınız o kadar sonuç verecektir.
4. Gerçekten Anladığınızdan Emin Olun’
Bazen derslerde öğretilen konular çok fazla soyut olabilmektedir.
Gerçekten konularını anlayıp anlamadığınızı test etmemiz önemlidir. Ezberlemek bir yöntemdir. Ancak asıl etkili öğrenme anladığında gerçekleşir. Ezberleme anlamanın bir aracıdır.
Bu durum konuyla ilgili temel kavramları derinlemesine anlamanın en önemli öncelik olması gerektiği anlamına gelir.
Alıştırma problemleri ve testleri anlamaya yardımcı olmak için düzenlenir.
Bazen anladığımızı sanarken konuyu yüzeysel geçtiğimizi farkederiz. Bu psikolojide açıklayıcı derinlik illüzyonu şeklinde açıklamışlardır. Anladığın şeyi derinlemesine bildiğini sanma durumu.
Öğrenilen bilgilerin temel kavramlarını anlamak için Feynman tekniği yardımcı olabilir. En iyi bilgiyi başkasına öğrettiğinde öğrenme oranı çok yükselir.
Sonuç olarak konuyla ilgili temel kavramları tanımlayın ve bunları ders materyaline bakmadan açıklayabildiğinizden emin olun. Gerçekten bir şey anlamıyorsanız, ders kitabındaki açıklamaya tekrar dönerek anlayana kadar devam edin.
5. Sınavı Simüle ederek Kaygıyı Yenin!
Büyük sınavlar büyük kaygıları beraberinde getirebilir.
Anksiyete, çalışma yeteneğiniz iki yönlü dezavantaj yaratır. Yüksek kaygıdayken hem konsantre olmak daha zordur, hem de stres ön beyni bloke ederek ve limbik sistemi devreye sokarak, yapabilseniz bile bazı şeyleri hatırlamayı zorlaştırır.
Çözüm, çalışma seanslarınızdan en azından bazılarını sınavın tam gelişmiş bir simülasyonu (tatbikat) haline getirmektir. Birkaç deneme sınavınız varsa, bunları testin tam bir simülasyonunu yapmak için saklayın - aynı oturma duruşu, malzemeler ve en önemlisi, aynı zaman kısıtlamaları.
Tam simülasyon yapmanın üç avantajı vardır:
Çalışırken geçici kaygınızı artırırsınız, bu da duruma bağlı hafıza etkileri nedeniyle bilgileri hatırlamayı kolaylaştırır.
Kendinizi sınav durumuna maruz bıraktığınızda, gerçek sınav geldiğinde daha az endişeleneceksiniz.
Performansınızın testte ne gibi bir olasılık olduğunu gerçekten bileceksiniz!
Yararlanılan kaynaklar
https://www.scotthyoung.com/blog/2019/03/18/5-strategies-ace-exam/